Het geweld en de dodelijke gevolgen van de oorlog in Gaza
De Israëlische reactie op de dodelijke aanvallen van Hamas op 7 oktober 2023 was ongekend hard. Een jaar later waren er in Gaza meer dan 42.000 mensen gedood, waaronder ruim 13.300 kinderen. Gaza is onleefbaar geworden. De wereld liet en laat dit gebeuren ook na vrijlating van de nog levende gijzelaars. Lees meer en teken de petitie.
Het Internationaal Gerechtshof oordeelde in januari 2025 al dat Israël “onmiddellijke en effectieve maatregelen” om te zorgen voor voldoende humanitaire hulp en basis voorzieningen. Het Internationaal Gerechtshof heeft onlangs bevestigd dat wat Israël in Gaza doet, genocide is.
Topontmoeting president Trump en president Poetin, tegen wie een arrestatiebevel is uitgevaardigd, in Boedapest zonder president Zelensky aanstaande?
Na ontvangst in de Verenigde Staten met rode loper van regeringsleider Poetin tegen wie het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel heeft uitgevaardigd vanwege kinderdeportaties vindt opnieuw een topontmoeting in Boedapest.
De top van presidenten van de twee grootmachten Trump en Poetin over Oekraïne is aanstaande. President Zelensky is door president Trump van de Verenigde Staten onder druk gezet om delen van Oekraïne aan Rusland af te staan.
Het Internationaal Strafhof in Den Haag had al in maart 2023 een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Russische president Poetin vanwege Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne. Het ICC noemt de deportatie van kinderen uit Oekraïne naar Rusland als hoofdreden. Onafhankelijke onderzoekers stelden onlangs vast dat minstens 6000 kinderen daarheen zijn gebracht.
Het ICC verdenkt Poetin van betrokkenheid bij de onwettige deportatie van kinderen uit bezette gebieden in Oekraïne naar Rusland. Moskou erkent het in Den Haag gevestigde hof niet en een woordvoerder noemt het arrestatiebevel in een eerste reactie “zonder betekenis, ook juridisch gezien”.
Sinds de invasie van 24 februari 2022, nadat de Russen in 2014 de Krim al hadden bezet, begaan Russische strijdkrachten oorlogsmisdrijven en andere schendingen van het internationaal humanitair recht, waaronder buitengerechtelijke executies en dodelijke aanvallen op woningen en andere burgerdoelen. Ook vinden er deportaties plaats, worden burgers gedwongen overgeplaatst en zijn er op grote schaal onwettige moordpartijen tijdens beschietingen van steden. Amnesty wil dat de roep van slachtoffers en overlevenden om gerechtigheid prioriteit krijgt. De internationale gemeenschap heeft de plicht ervoor te zorgen dat degenen die volgens het internationaal recht verantwoordelijk zijn voor de misdrijven hiervoor verantwoording afleggen. Lees meer…
Computer, mensenrechten en kinderen
Overheidsinstanties maken steeds vaker gebruik van algoritmes (een reeks van instructies die leidt tot een bepaald resultaat) en Big Data om mensen te beoordelen. Naast overheidsinstanties maken ook particuliere bedrijven zodanig gebruik van het internet dat kinderen blootgesteld worden aan geweld. Het kabinet gaat nu wel de veiligheidsrisico’s op het online gameplatform Roblox in kaart brengen. Op Roblox spelen gebruikers, vooral kinderen, games in een digitale wereld waar ze zich doorheen kunnen bewegen. Het heeft tientallen miljoenen gebruikers wereldwijd. De laatste jaren kwam Roblox geregeld in het nieuws doordat kinderen geconfronteerd worden met spellen die gewelddadig of seksueel van aard zijn. Ook bleek dat oplichters het platform gebruiken om kinderen geld af te troggelen of seksueel af te persen via chats. Technologische ontwikkelingen kunnen de wereld veel goeds brengen, mits het gebruik ervan in lijn is met de mensenrechten.
Overheidsinstanties maken steeds vaker gebruik van algoritmes (een reeks van instructies die leidt tot een bepaald resultaat) en Big Data om mensen te beoordelen. De overheid verwerkt bijvoorbeeld gegevens om te proberen de kans te berekenen dat jij mogelijk gaat frauderen of iets anders strafbaars zal gaan doen. Dat dit goed fout kan gaan, hebben we bij de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst gezien: duizenden ouders werden ten onrechte beschuldigd van fraude en moesten toeslagen terugbetalen. Mensen kwamen hierdoor onterecht in flinke geldnood. Sommigen verloren hun huis en baan. De Belastingdienst had data en algoritmes gebruikt om de kans op fraude te berekenen. Iemands afkomst en of je wel of geen Nederlander bent, werd gebruikt om het risico in te schatten. Dat is discriminatie en dus verboden. In deze video leggen we eenvoudig uit wat algoritmes zijn en hoe deze kunnen discrimineren.
Hoogste aantal executies wereldwijd sinds 2015
In 2024 zijn er wereldwijd 1.518 mensen geëxecuteerd. Deze executies vonden in vijftien verschillende landen plaats. Dat is te lezen in het jaarlijkse doodstrafrapport van Amnesty International, dat vandaag is gepubliceerd.
- Iran, Irak en Saudi-Arabië zijn verantwoordelijk voor 91% van executies.
- Staten zetten de doodstraf in als wapen tegen demonstranten en etnische minderheidsgroepen.
- Meer executies voor drugsgerelateerde misdrijven.
In het rapport, Death Sentences and Executions 2024, staat beschreven dat er 1.518 mensen zijn geëxecuteerd. Dit is het hoogste aantal sinds 2015, in dat jaar vonden er 1.634 executies plaats. Dit zijn de executies die Amnesty heeft kunnen verifiëren, de werkelijke aantallen liggen hoger. De meeste executies in 2024 vonden plaats in het Midden-Oosten, net als vorig jaar. Het aantal landen dat executies uitvoerde (vijftien) was het laagste ooit.
Staatsgeheim
In het rapport zijn executies uit China niet meegenomen. Daar zijn alle gegevens omtrent de doodstraf staatsgeheim. Aangenomen wordt dat er jaarlijks duizenden mensen worden geëxecuteerd, wat China tot grootste executeur van de wereld maakt. Ook zijn er vanwege dezelfde reden geen cijfers bekend over Noord-Korea en Vietnam. Ook voor die landen wordt aangenomen dat de doodstraf veel wordt toegepast. Vanwege de crises in Palestina en Syrië, kon Amnesty International daar geen aantallen bevestigen.
Top 3
De grote toename van executies kan worden toegeschreven aan Iran, Irak en Saudi-Arabië. Deze drie landen waren verantwoordelijk voor een totaal van 1.380 executies. In Irak verdrievoudigde het aantal executies bijna – van ten minste zestien in 2023 tot ten minste 63 in 2024. In Saudi-Arabië verdubbelde het aantal – van 172 naar ten minste 345. In Iran werden 119 meer mensen geëxecuteerd dan het jaar ervoor – van ten minste 853 naar ten minste 972. Iran was daarmee verantwoordelijk voor 64% van alle executies.
“De doodstraf is een weerzinwekkende praktijk die geen plek verdient in de wereld van vandaag”, zegt Agnès Callamard, de secretaris-generaal van Amnesty International. “Terwijl de doodstraf in sommige landen nog omgeven is met geheimzinnigheid, is het duidelijk dat landen die de doodstraf nog hebben een geïsoleerde minderheid vormen. In 2024 hebben slechts vijftien landen executies uitgevoerd, het laagste aantal ooit voor het tweede jaar op rij. Dit laat zien dat landen weg bewegen van deze wrede, onmenselijke en vernederende straf.”
“Iran, Irak en Saudi-Arabië waren verantwoordelijk voor een grote toename van executies vorig jaar en voerden 91% van alle executies uit. Hiermee schonden ze mensenrechten en gingen ze in tegen internationale wetgeving door de levens te nemen van mensen die waren veroordeeld voor drugsgerelateerde misdrijven en terrorisme-aanklachten.”
De vijf landen met de hoogste aantallen executies in 2024 waren China, Iran, Saudi-Arabië, Irak en Yemen.
Zes redenen waarom Amnesty tegen de doodstraf is
De doodstraf is een wrede, onmenselijke en vernederende straf. Amnesty is altijd tegen de doodstraf. Daar hebben we verschillende redenen voor.
1. De doodstraf betekent een schending van het recht op leven. Het recht op leven is vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Bovendien is het een vorm van marteling. Het recht op een leven vrij van marteling is eveneens een mensenrecht.
Diverse executiemethoden zijn een schending van het Verdrag tegen Foltering en andere Wrede, Onmenselijke en Onterende Behandeling of Bestraffing. Dit geldt bijvoorbeeld voor steniging en het gebruik van gas om iemand leven te beëindigen.
Waarschijnlijk geldt het ook voor ophanging. En in Amerika groeit het aantal burgerslachtoffers en stijgt de twijfel over de dodelijke injectie. Het wachten op de voltrekking van het doodvonnis is ook een vorm van wrede en onmenselijke behandeling. Veel gevangenen in de dodencel ervaren grote angst over hun naderende dood.
2. De doodstraf is niet terug te draaien, terwijl er fouten kunnen worden gemaakt. Er is altijd het risico dat een onschuldige wordt geëxecuteerd. Zo zijn in de Verenigde Staten sinds 1973 159 mensen ter dood veroordeeld die later werden vrijgesproken. Anderen zijn geëxecuteerd terwijl ernstig wordt betwijfeld of zij wel schuldig waren. Toen ik hoorde wat er allemaal voor me is gedaan door Amnesty International, was ik de gelukkigste man op aarde. Moses Akatugba, uit Nigeria zat in de dodencel
3. De doodstraf heeft geen afschrikkend effect. Landen die de doodstraf toepassen beweren vaak dat die straf mensen ervan weerhoudt ernstige misdrijven te plegen. Onderzoeken spreken dit echter tegen. Er is geen verband tussen de doodstraf en het aantal misdrijven in een land of deelstaat. Sommigen zeggen dat de doodstraf de enige manier is om moordenaars eijl het aantal burgerslachtoffers stijgt.n verkrachters definitief onschadelijk te maken. Maar dat is in strijd met het beginsel dat straffen alleen betrekking mogen hebben op misdrijven die zijn gepleegd, niet op misdrijven die nog gepleegd zouden kunnen worden.
4. Door discriminatie in de rechtspraak heb je een grotere kans ter dood te worden veroordeeld als je arm bent of tot een etnische of religieuze minderheid behoort. Voor arme en gemarginaliseerde groepen is het ook moeilijker een goede advocaat in te huren die een doodvonnis kan voorkomen. Een paar voorbeelden: juryleden in de Amerikaanse staat Washington leggen drie keer zo vaak de doodstraf op aan een zwarte verdachte dan aan een witte in een vergelijkbare zaak. Als je in de staat Louisiana een misdrijf begaat tegenover een wit persoon, dan is de kans dat de verdachte de doodstraf krijgt 97 procent groter dan wanneer het slachtoffer een zwart persoon is.
5. Sommige landen die veel executies uitvoeren hebben geen eerlijk rechtssysteem. In landen als China, Saudi-Arabië, Iran en Irak, waar de meeste executies plaatsvinden, krijgen mensen vaak een oneerlijk proces. Er zijn daar veel doodstraffen opgelegd, terwijl er geen ander ‘bewijs’ was dan een met marteling afgedwongen bekentenis.
6. De doodstraf wordt gebruikt als politiek middel. In sommige landen zetten de autoriteiten de doodstraf in om politieke tegenstanders uit te schakelen. Amnesty strijdt sinds 1977 tegen de oodstraf. Toen voerden zestien landen de doodstraf niet uit. Nu hebben 141 landen de doodstraf in de praktijk afgeschaft.
Amnesty’s werk
Wat doet Amnesty?
Amnesty International zet zich sinds 1977 in voor de onvoorwaardelijke afschaffing van de doodstraf. Voor ons is het doorslaggevende argument tegen de doodstraf dat het een wrede en onmenselijke straf is.
De doodstraf is een vorm van marteling. Alle landen die het Folterverdrag hebben ondertekend, zijn verplicht zich daaraan te houden. Dat betekent dat zij de doodstraf niet mogen uitvoeren. Daarnaast wordt in verschillende facultatieve protocollen (aanvullende verdragen) bij internationale verdragen de doodstraf verboden. Amnesty zet zich in voor de naleving van het
Folterverdrag en de protocollen.
Amnesty zet spoedacties op touw om te bereiken dat dreigende terechtstellingen worden opgeschort en omgezet in andere straffen.ijl het aantal burgerslachtoffers stijgt.
Amnesty constateert een tendens tot afschaffing van de doodstraf en moedigt de landen waar deze straf nog bestaat aan om deze ook uit te bannen of ten minste een moratorium erop af te kondigen. Bij een moratorium op de doodstraf is deze niet afgeschaft maar worden geen doodvonnissen meer voltrokken.
Steun is enorm belangrijk voor gevangenen. Te weten dat ze niet vergeten zijn, geeft hen de kracht om vol te houden. Met groetenkaarten laten we terdoodveroordeelden weten dat we ze steunen.
Ontwikkelingen
Amnesty constateerde in 2015 een dramatische stijging van het aantal executies wereldwijd. In de afgelopen 25 jaar registreerde Amnesty International niet zo’n hoog aantal voltrokken executies. In 2016 daalde het aantal voltrokken doodvonnissen echter weer flink met 37 procent ten opzichte van 2015. Wel werden er in 2016 met een groei van 56 procent aanmerkelijk meer doodvonnissen opgelegd.
Vier landen – Iran, Saudi-Arabië, Irak en Pakistan – zijn verantwoordelijk voor 87 procent van alle geregistreerde executies. In dit totaal is China niet meegerekenijl het aantal burgerslachtoffers stijgt.d. Waarschijnlijk werden daar nog eens duizenden mensen geëxecuteerd. Omdat doodstrafcijfers in China staatsgeheim zijn, kan niet worden vastgesteld om hoeveel executies het gaat.
Eind 2016 wachtten wereldwijd nog 18.848 mensen in de dodencel op de voltrekking van hun vonnis ten opzichte van 20.292 mensen in 2016. Een daling van iets meer dan 7 procent. Het aantal landen waar doodvonnissen werd voltrokken daalde licht, van 25 naar 23.
Positief is dat de meerderheid van alle landen in de wereld de doodstraf voor alle misdrijven heeft afgeschaft.
Amnesty International als steunpilaar voor het werk voor vrede en recht van de Verenigde Naties
Amnesty’s oproep
Landen die de doodstraf nog toepassen moeten onmiddellijk stoppen met het executeren van mensen.D
Landen die geen mensen meer executeren moeten de doodstraf voor altijd uit hun wetboeken schrappen.
Alle doodvonnissen moeten worden omgezet in gevangenisstraffen.
Zie verder De Universelen Rechten van de Mens